شبکه علم و دین بصیرت جویان
« وَ الشَّیَاطِینَ مَغْلُولَهٌ فَاسْأَلُوا رَبَّکُمْ أَنْ لَا یُسَلِّطَهَا عَلَیْکُمْ…»(۱)؛ و شیطان ها (در ماه رمضان) در بندند پس از پروردگارتان بخواهید که آنها را بر شما مسلط نسازد.
برای روشن شدن معنای باطنی و حقیقی این حدیث و اینکه چرا در ماههای دیگر شیاطین در بند نیستند باید رابطه ماه رمضان و روزه را با در بند بودن شیاطین بررسی کنیم. تحلیل و بررسی روایات دینی در موضوع به بند کشیده شدن شیاطین و جلوگیری از آنها در ماه رمضان دو علت را نشان می دهد:
۱- طبیعت پیشگیرانه روزه: روزه به طور طبیعی زمینه ای را که شیطان بر اساس آن انسان را به گمراهی می کشاند از بین می برد و زنجیری که در ماه رمضان شیطان را به بند می کشد چیزی جز خود روزه نیست از این رو در حدیث پیامبر اکرم(ص) آمده است: « إِنَّ الشَّیْطَانَ لَیَجْرِی مِنِ ابْنِ آدَمَ مَجْرَى الدَّمِ أَلَا فَضَیِّقُوا مَجَارِیَهُ بِالْجُوعِ.»(۲)؛شیطان در انسان جاری می شود همچون جریان خون پس با گرسنگی مجاری او را تنگ کنید.
این حدیث به روشنی بر این نکته دلالت دارد که روزه و گرسنگی و تشنگی به طور طبیعی مانع تسلط شیطان بر انسان می شود. پس همه روایاتی که در ستایش گرسنگی و نقش آن در خود سازی و تربیت نفس وارد شده اند هدف آنها ایجاد مانع طبیعی در برابر سلطه شیطان بر انسان و نگهداری انسان از کشش های نفس و نیز آزاد سازی نیرو های عقلی و استعدادهای انسانی است.
بنابراین هر چه روزه کامل تر باشد زنجیری که شیطان را به بند می کشد محکم تر خواهد بود و از میزان غفلت و انحراف های ناشی از آن خواهد کاست.
۲- عنایت ویژه خداوند: افزون بر پشتوانه ای که روزه به طور طبیعی یرای روزه داران جهت جلوگیری از سلطه شیطان و اغواگری های او پدید می آورد این برنامه عبادی خود به خود زمینه ساز شمول عنایت های خداوند بر آنان می گردد و ریشه این توفیق و عنایت الهی در انتخاب خود انسان و ورود او به میهمان سرای رمضان نهفته است. یعنی عنایت ویژه خداوند به ماه مبارک رمضان که آنرا بر ماههای دیگر برتری داده و سفره عبادت و بندگی را برای بندگان پهن کرده است، خود بخود تسلط شیطان را کم می کند.(۳)
بنابراین چنین تصوری که خداوند شیاطین را در ماه مبارک رمضان زندانی و غل و زنجیر کرده باشد و در سایر ماهها او را آزاد می کند صحیح نیست بلکه ویژگی های خود ماه رمضان و روزه و گرسنگی و تشنگی است که مانع تسلط شیطان بر انسان می شود و چون این شرایط و ویژگی ها در سایر ایام و ماهها وجود ندارد تسلط شیطان در ماههای دیگر بیشتر است.
پی نوشت ها:
۱. شیخ صدوق، امالی، انتشارات کتابچی، ص۹۵.
۲. مجلسی، بحارالانوار، چاپ بیروت، ج۶۰، ص۳۳۲.
۳. محمدی ری شهری، مراقبات ماه رمضان، انتشارات موسسه دار الحدیث، ص۴۴.
منبع : پاسخگو
