شبکه علم و دین بصیرت جویان
چکیده:
فقه نظام، یک رویکرد در فقه حکومتی به شمار می‌آید که هرچند قابل تسری به تراث فقهی است، می‌توان اولین بحث مدوّن آن را در مباحث شهید صدر یافت کرد که از فقه نظریه و ترکیب میان احکام سخن گفته است. این پژوهش، فقه نظام را در دو سطح تبیین مفهومی و روش‌شناسی موضوعی و حکمی مورد بحث قرار داده است. در سطح اوّل، آرای شهید صدر و شاگرد ایشان، استاد محسن اراکی بحث و در امتداد این دو دیدگاه، دیدگاهی به عنوان رأی مختار در تبیین فقه نظام مطرح شده است. از همین منظر، تمایز فقه نظام از فقه المصالح و فقه معاصر از یک سوی و تمایز نظام اجتماعی از نظام جهانی از سوی دیگر توضیح داده شد. در سطح دوم، روش فقه نظام به لحاظ موضوع‌شناسی در دو حیث تحقیق اجتماعی و کشف نظام از مسأله و به لحاظ حکم‌شناختی مبتنی بر تبیین نحوه‌ی منجزیت خطابات شرعی در فقه نظام، امتداد احکام فقه خرد و نحوه دلالت دلیل بحث شده است.
